Podatnik zwolniony a WNT, WDT i import usług – jak poprawnie rozliczyć transakcje?

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) oraz import to jedne z kluczowych zagadnień w handlu międzynarodowym w Unii Europejskiej. Kraje członkowskie UE podejmują transakcje handlowe, które podlegają określonym uregulowaniom podatkowym.

Jednak w przypadku niektórych podmiotów istnieją okoliczności, które zwalniają je od obowiązku opłacania podatku VAT w związku z dokonywanymi WNT, WDT lub Importem.

W tym artykule skupię się na omówieniu tych zwolnień oraz związanych z nimi aspektów podatkowych.

Jak rozliczyć podatek VAT od nabycia?

Podatnicy zwolnieni z VAT podmiotowo w niektórych przypadkach zobowiązani są do rozliczenia podatku VAT od dokonanego nabycia. Do rozliczenia służy deklaracja VAT-9M oraz VAT-8.

Podatnicy, którzy są zwolnieni z VAT podmiotowo (do 200.000 zł obrotu rocznie) lub wykonujący wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo z VAT, nie mają generalnie obowiązku składania deklaracji VAT.

Jednak w sytuacji, gdy zarejestrowali się jako podatnicy VAT UE i zadeklarowali, że będą dokonywać wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, składają wówczas deklaracje VAT-8.

Obowiązki te wynikające z przepisów art. 99 ust. 8 i 9 ustawy o VAT:

8. Podatnicy wymienieni w art. 15, inni niż zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni i osoby prawne niebędące podatnikami w rozumieniu art. 15, u których wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przekroczyła kwotę, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, lub którzy skorzystali z możliwości wymienionej w art. 10 ust. 6, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe w zakresie dokonywanych nabyć za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.

9. W przypadku gdy podatnicy wymienieni w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 nie mają obowiązku składania deklaracji podatkowej, o którym mowa w ust. 1-3 lub 8, deklarację podatkową składa się w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Co to jest Wewnątrzwspólnotowe Nabycie Towarów (WNT)?

Przez WNT rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki, lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Co do zasady, z WNT mamy do czynienia w sytuacji, gdy nabywca jest czynnym podatnikiem VAT. Wówczas rozliczenia podatku VAT z tego tytułu dokonuje w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K albo VAT-7D.

Kto składa VAT-8?

Obowiązek złożenia VAT-8 mają podatnicy, którzy nie są obowiązani do składania deklaracji VAT-7, VAT-7K i VAT-7D, ale dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i u których wartość tego nabycia przekroczyła kwotę 50.000 zł lub — w sytuacji gdy wartość ta nie przekroczyła tej kwoty — podjęli decyzję o opodatkowaniu tego nabycia, co potwierdzili stosownym zawiadomieniem złożonym w urzędzie skarbowym.

W szczególnych sytuacjach podatnikami VAT UE mogą zostać podatnicy VAT zwolnieni z opodatkowania oraz osoby prawne niebędące podatnikami VAT, w przypadku gdy zamierzają dokonywać transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Ustawodawca przewidział, że podmiot niebędący czynnym podatnikiem, w przypadku gdy jest on zobowiązany do rozliczenia VAT z tytułu WNT, ma obowiązek złożenia deklaracji VAT-8.

Wzór deklaracji VAT-8 stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 września 2020 r. w sprawie wzorów deklaracji o podatku od towarów i usług od podmiotów innych niż zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni (Dz. U. z 2020 r. poz. 1626 ze zm.).

Rozliczanie WNT (obowiązkowe lub dobrowolne) nie oznacza, że podatnik staje się czynnym podatnikiem VAT. Korzysta on nadal ze zwolnienia z VAT, a podatek musi rozliczać jedynie od tej czynności. Podatnicy zobowiązani do składania deklaracji VAT-8 za okresy miesięczne przekazują ją w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.

Co jeszcze deklaruje się w VAT-8?

Oprócz WNT w deklaracji VAT-8 deklarowane są także:

• import usług, tj.: zakup usług od podmiotu zagranicznego, z tytułu którego podatek rozlicza nabywca (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT), np. zakup usług reklamowych, usług prawnych,
• zakup towarów na terytorium kraju od podmiotu zagranicznego, gdy VAT rozlicza nabywca (art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).

Należy pamiętać, że deklarację VAT-8 składa się bez względu na to, czy w danym miesiącu powstał obowiązek podatkowy z tytułu zdarzeń gospodarczych, które obejmuje ten formularz.

Kiedy WNT nie ma zastosowania?

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o VAT, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nie będzie miało miejsca jeżeli całkowita wartość transakcji zakupu u podatnika zwolnionego z VAT nie przekroczy w roku podatkowym 50 000 zł.

Tak więc jeżeli podatnik dokona Wewnątrzwspólnotowego Nabycia Towarów, ale nie przekroczy w roku wymienionej kwoty 50 000 zł, to nie musi rejestrować się do VAT-UE i nie musi składać deklaracji VAT-8. W takiej sytuacji powinien wypełnić jedynie deklarację VAT-9M stanowiącej załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 września 2020 r. w sprawie wzorów deklaracji o podatku od towarów i usług od podmiotów innych niż zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni.

W sytuacji kiedy podatnik składał deklarację VAT-9M, ale chce dobrowolnie dokonać transakcji WNT, to powinien jeszcze przed zakupem towarów od kontrahenta z UE zarejestrować się jako podatnik unijny VAT-UE oraz złożyć deklarację VAT-8 w rozliczeniu za ten okres.

Interesuje Cię tematyka podatkowa związana z handlem wewnątrzwspólnotowym w obrębie Unii Europejskiej? Zapisz się na mój newsletter, aby otrzymywać więcej przydatnych informacji. Jeżeli nie wiesz, jak rozliczyć transakcje zagraniczne, lub masz wątpliwości czy dokonałaś rozliczenia prawidłowo, umów się na konsultację.

^{Data publikacji: 6.11.2023}