Schematy podatkowe określane jako MDR, czyli obowiązkowe zasady zgłaszania informacji dotyczących niektórych transakcji podatkowych, to kompleksowe przepisy wprowadzone na mocy unijnej dyrektywy DAC-6 w celu zwiększenia przejrzystości i uczciwości w kwestii podatków.

W ramach MDR państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do wprowadzenia odpowiednich przepisów na szczeblu krajowym. MDR i obowiązek jego raportowania jest istotny także w działaniach biura rachunkowego.

Na jakie obowiązki biura rachunkowego i jego pracowników w zakresie schematów podatkowych należy zwrócić uwagę?

MDR – na czym polega obowiązek raportowania?

Schematy podatkowe MDR odnoszą się do wszelkich planów, transakcji lub działań, które spełniają określone kryteria wskazane w przepisach krajowych i mogą one prowadzić do powstawania korzyści podatkowych po stronie danego podmiotu lub optymalizacji podatkowej. Celem przepisów MDR jest dostarczenie administracji skarbowej informacji, która będzie wykorzystywana przez organy podatkowe do poprawy jakości systemu podatkowego. Dostarczane informacje umożliwią również szybką reakcję w postaci ewentualnych zmian legislacyjnych.

Samo MDR stanowi akronim od ,,Mandatory Disclosure Rules” – czyli przepisów prawnych dotyczących obowiązku przekazywania (raportowania) do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) informacji o stosowanych schematach podatkowych. Weszły one w Polsce w życie wraz z dniem 1 stycznia 2019 roku (z określonymi wyjątkami). Raportowanie schematów podatkowych dotyczy w tym wypadku czynności (w tym także tych dopiero w planach) lub ich zespołów, których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego – spełniających dodatkowo wskazane w ustawie warunki (tj. cechy rozpoznawcze).

MDR w biurze rachunkowym

Co do zasady, obowiązek raportowania schematów MDR ciąży na osobach świadczących usługi doradztwa podatkowego i prawnego, które są zaangażowane w tworzenie lub promocję schematów podatkowych. Jest to tzw. promotor – osoba, która opracowuje, oferuje, udostępnia lub wdraża uzgodnienie lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia. Dodatkowo, firmy, które korzystają z określonych schematów podatkowych, również mają obowiązek raportowania tych schematów (jako tzw. podmioty korzystające). Do kręgu tych podmiotów mogą należeć także biura rachunkowe, na które także może zostać nałożony obowiązek raportowania schematów podatkowych do KAS. Sam obowiązek raportowania schematów podatkowych MDR powstanie zaś, gdy określona transakcja (także planowana) spełnia odpowiednie kryteria określone w ustawie, które to kreują obowiązek zgłoszenia takiego schematu do organów podatkowych.

Biura rachunkowe, które są zaangażowane w tworzenie lub promocję schematów podatkowych, mogą mieć obowiązek raportowania tych schematów – jako tzw. podmiot wspomagający, czyli osoba (taka jak m.in. księgowy), który przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności, obszaru specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych czynności, podjęła się udzielić, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia. Mogą również być promotorem jeżeli one będą inicjatorem wdrażanych zmian.

WAŻNE!

Biuro rachunkowe może zatem w tym wypadku pełnić rolę zarówno promotora, jak i wspomagającego. Biuro będzie promotorem, kiedy opracowuje, oferuje, udostępnia, wdraża lub zarządza wdrażaniem danego uzgodnienia. Biuro będzie zaś wspomagającym, kiedy tylko angażuje się w świadczenie pomocy, wsparcia lub doradztwa w zakresie przygotowania, wprowadzenia na rynek czy też organizacji danego uzgodnienia. Rozróżnienie między promotorem a wspomagającym zależy m.in. od poziomu kontroli i zaangażowania w konkretnym uzgodnieniu. W przypadku działań wspomagającego ogranicza się one do udzielania pomocy lub porad, nie obejmują doradztwa podatkowego ani udzielania informacji na temat skutków podatkowych produktów oferowanych – takie kwestie zasadniczo są kompetencją promotora.

Biura rachunkowe i ich pracownicy powinni być w stanie rozpoznać transakcje lub schematy podatkowe, które mogą podlegać obowiązkowi raportowania na mocy MDR. Kluczowym jest zrozumienie, co jest uważane za schemat podatkowy. W tym wypadku biura rachunkowe, które są objęte obowiązkiem raportowania schematów podatkowych MDR, muszą dostarczyć organom podatkowym informacje dotyczące schematu, jego uczestników, korzyści podatkowych oraz innych istotnych szczegółów.

Definicja schematu podatkowego została wskazana zaś w art. 86a § 1 pkt 10 Ordynacji podatkowej. Według tej regulacji, schematem podatkowym jest uzgodnienie (zdefiniowane w art. 86 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej), które:

spełnia kryterium głównej korzyści (wskazane w art. 86a § 2 Ordynacji podatkowej) oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą (z art. 86a § 1 pkt 6 Ordynacji podatkowej) – obydwa te warunki muszą być spełnione razem,
posiada szczególną cechę rozpoznawczą (wówczas istnieje tylko warunek spełnienia szczególnej cechy rozpoznawczej, nie musi być warunku głównej korzyści), lub
posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą (istnieje tylko warunek spełnienia innej szczególnej cechy rozpoznawczej).

Przykładem sytuacji, w której biuro rachunkowe może być uznane za wspierającego, może być przypadek, w którym dokonuje się rejestracji w księgach ciągu wydarzeń, które nie mają uzasadnionego celu ekonomicznego. Przykładowo, taka sytuacja występuje, gdy biuro rachunkowe zarejestruje wprowadzenie aportu niepieniężnego do spółki, a w krótkim czasie spółka zostaje rozwiązana, a jej majątek zostaje przekazany innej firmie, co skutkuje wygenerowaniem straty bilansowej dla osoby dokonującej aportu.

Obowiązki biura rachunkowego i jego pracowników w zakresie MDR

Schemat podatkowy może obejmować różne rodzaje transakcji, takie jak unikanie podwójnego opodatkowania, wykorzystywanie różnic w przepisach podatkowych między krajami, uchylanie się od opodatkowania itp. Kluczową kwestią jest spełnienie określonych kryteriów określających, czy transakcja jest schematem podatkowym. W przypadku biura rachunkowego oraz jego pracowników mogą także powstać obowiązki związane z raportowaniem takich schematów do KAS.

Informacje o schemacie podatkowym MDR powinny być przekazywane wyłącznie drogą elektroniczną do Szefa KAS, o czym warto pamiętać. Biura rachunkowe mogą pełnić dwie różne role w kontekście MDR, a mianowicie jako promotor lub wspomagający. W przypadku biur rachunkowych często zdarza się, że biura proponują swoim klientom rozwiązania podatkowe, które mogą generować korzyści podatkowe. Te rozwiązania są prezentowane i wdrażane przez biura rachunkowe, a następnie zarządzane przez nie, co wymaga raportowania w roli promotora.

Natomiast, jeśli biuro rachunkowe świadczy jedynie usługi księgowe bez aktywnego promowania schematów podatkowych, to może występować jako podmiot wspomagający. Status biura rachunkowego jako podmiotu wspomagającego zależy od konkretnych okoliczności, które wskazują na potencjalne ryzyko związanego z danym schematem podatkowym, które biuro rachunkowe musi ocenić w oparciu o swoją wiedzę i doświadczenie. Z uwagi na to, biura rachunkowe mogą przyjąć różne role w zależności od swojego zaangażowania w promowanie schematów podatkowych i ich zarządzania oraz od okoliczności, w jakich działają.

Formularze oraz termin

Biuro może zrealizować ten obowiązek z użyciem odpowiedniego formularza, w zależności od rodzaju schematu podatkowego i są to formularze: MDR-1 – informacja o schemacie podatkowym, przekazywana na podstawie art. 86b § 1, art. 86c § 1 i 2, art. 86d § 4 Ordynacji podatkowej; MDR-2 – zawiadomienie dotyczące schematu podatkowego, przekazywane na podstawie art. 86b § 6, art. 86d § 3 i 5 Ordynacji podatkowej; MDR-3 – informacja korzystającego o schemacie podatkowym, przekazywana na podstawie art. 86j § 1 Ordynacji podatkowej albo MDR-4 – kwartalna informacja o standaryzowanym schemacie podatkowym.

Zasadą jest także, iż co do zasady promotor przekazuje informacje o schemacie podatkowym Szefowi KAS w terminie 30 dni od dnia następnego po udostępnieniu schematu podatkowego (lub od następnego dnia po przygotowaniu do wdrożenia schematu podatkowego, lub od dnia dokonania pierwszej czynności związanej z wdrażaniem schematu podatkowego – w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi wcześniej). Natomiast wymagany termin, w którym wspomagający powinien wypełnić obowiązki w zakresie schematów podatkowych zależy od danego obowiązku i wynosi on:

5 dni roboczych od momentu, w którym wspomagający zauważył lub powinien był zauważyć, że uzgodnienie może być uznane za schemat podatkowy;
30 dni od dnia, w którym wspomagający udzielił pomocy, wsparcia lub porad dotyczących przygotowania, wdrożenia, organizacji, dostępności lub nadzorowania wdrożenia schematu podatkowego, jeśli zauważył lub powinien był zauważyć, że uzgodnienie, które jest przedmiotem jego wsparcia, jest schematem podatkowym.

Wreszcie, warto także podkreślić, że biura rachunkowe powinny zapewniać edukację i szkolenia swoim pracownikom w zakresie MDR, aby upewnić się, że wszyscy są świadomi obowiązków i procedur związanych z raportowaniem. Nadto, w zakresie MDR biura muszą zachowywać poufność informacji swoich klientów i przestrzegać przepisów dotyczących ochrony danych osobowych oraz regulacji związanych z obowiązkami informacyjnymi.

Podsumowanie – o czym pamiętać w zakresie MDR w biurze księgowym?

Podsumowując, schematy podatkowe MDR i obowiązek ich raportowania ma na celu zwiększenie transparentności i uczciwości w dziedzinie opodatkowania oraz ograniczenie nieuczciwych praktyk podatkowych. Różnego rodzaju podmioty powinny być odpowiednio przygotowane do przestrzegania tych przepisów, aby uniknąć kar, w tym także biura rachunkowe. W kontekście biur rachunkowych warto zatem zwrócić uwagę na podstawowe obowiązki biura i jego pracowników w dziedzinie raportowania MDR, które zostały omówione na gruncie niniejszego opracowania. Brak zgłoszenia lub niewłaściwe zgłoszenie schematu podatkowego MDR może skutkować nałożeniem kar finansowych przez organy podatkowe.

Kontakt w zakresie porady podatkowej dotyczącej obowiązków w zakresie MDR w biurze rachunkowym lub w firmie uzyskasz:

Prawa Podatnika Patrycja Mikuła

Telefon: 604 545 313

Email: kontakt@prawapodatnika.pl

^{Data publikacji: 02.01.2024}