Gdy pracownik przechodzi na działalność gospodarczą – wybór formy opodatkowania
Prowadzisz działalność gospodarczą na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy?
Byłeś zatrudniony na umowę o pracę?
Zakres Twojej pracy jest tożsamy z pracą na etacie?
Sprawdź, z jakich form opodatkowania możesz w takiej sytuacji skorzystać.
Jakie są formy opodatkowania?
Przedsiębiorca, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej, może wybrać jedną z trzech form opodatkowania.
Może wybrać opodatkowanie w formie:
- skali podatkowej (30 tys. kwoty wolnej, 12% PIT do 120 tys. dochodu, 32% PIT od nadwyżki powyżej 120 tys. dochodu oraz 9% składki zdrowotnej liczonej od dochodu)
- podatku liniowego (19% PIT i 4,9% składki zdrowotnej liczonej od dochodu – z tym, że 10,2 tys. zapłaconej składki można zaliczyć w koszty uzyskania przychodu w roku 2023)
- ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (różne stawki zależnie od rodzaju wykonywanych usług – maksymalnie jest 17% i stała składka zdrowotna (do 60 tys. przychodów – 376,16 zł, w przedziale między 60 a 300 przychodów to jest 626,93 zł, przy przychodach powyżej 300 tys. – 1 128,48 zł).
Kto nie może skorzystać z preferencyjnych form opodatkowania?
Jednakże z „preferencyjnych” form opodatkowania (podatek liniowy i ryczałt) nie może skorzystać przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą na rzecz swojego byłego lub obecnego pracodawcy, u którego był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę (nie dotyczy to natomiast umów zlecenie i umów o dzieło).
Mowa tutaj tylko o sytuacji, w której zakres wykonywanej pracy na etacie był tożsamy z pracą w ramach umowy B2B. W takim przypadku przedsiębiorcy pozostaje tylko jedno rozwiązanie – opodatkowanie według skali podatkowej.
Dlaczego nie podatek liniowy?
Zgodnie z przepisem art. 9a ust. 2 ustawy o PIT podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c.
Na podstawie art. 30c ust. 1 ww. ustawy, podatek dochodowy od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej uzyskanych przez podatników, o których mowa w art. 9a ust. 2 lub ust. 7, z zastrzeżeniem art. 29, 30, 30d wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Deklarując wybór 19% podatku liniowego, podatnik musi uwzględnić przesłanki określone w art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 9a ust. 3 ww. ustawy, jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niemającej osobowości prawnej przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego, lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał, lub wykonuje w roku podatkowym – w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w sposób określony w art. 30c i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.
Możliwość opodatkowania podatkiem liniowym jest wyłączona w stosunku do podatników, którzy uzyskują przychód z działalności gospodarczej z tytułu świadczenia usług na rzecz obecnego pracodawcy i usługi te są tożsame z czynnościami, które podatnik, lub przynajmniej jeden z jego wspólników (w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki osobowej), wykonywał, bądź wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.
Dlaczego nie ryczałt?!
Podobne zapisy zawiera przepis art. 8 ust. 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, który stanowi, że:
2. Jeżeli podatnik prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółki, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników:
1) wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
2) wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym
– w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i, poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
Podsumowanie:
Czy przedsiębiorca, który rozwiązał umowę o pracę, a w jej miejsce świadczy pracę dla byłego pracodawcy w ramach własnej działalności, może wybrać inną formę opodatkowania niż skala?
Tak, jednak musi pamiętać o obowiązujących go ograniczeniach:
- przy zmianie na podatek liniowy – formę opodatkowania może wybrać od roku następującego po roku podatkowym, w którym rozwiązano umowę o pracę. Czyli nie skorzysta z niej w roku, w którym był zatrudniony na umowę o pracę;
- przy zmianie na ryczałt – formę opodatkowania może wybrać dopiero po okresie dwóch lat od rozwiązania umowy o pracę. Czyli z tej formy opodatkowania nie można wybrać w roku, w którym był zatrudniony na umowę o pracę i kolejnym roku prowadzenia działalności.
Data publikacji: 4.11.2023
